Dấu hiệu nhận biết trầm cảm sau sinh

Trầm cảm sau sinh có phải bệnh nghiêm trọng ?

Bệnh phụ nữ Sức Khỏe
Mất:16 phút, 16 giây để đọc

Như chúng ta đã biết, thiên chức làm ” bố mẹ ” là một điều không quá dễ dàng. Đây là một chức vụ thiêng liêng của tình mẫu tử, là tình cảm gia đình mà ta dành cho nhau. Việc ấy đã khó thì việc sinh đẻ của phụ nữ lại là một câu chuyện khó khăn khác. Sau khi sinh đẻ, nếu không được đối xử cũng như chăm sóc đúng cách, phụ nữ sẽ có nguy cơ mắc chứng trầm cảm sau sinh – căn bệnh nguy hiểm nhưng diễn ra khá phổ biến ở các bà mẹ.

Hãy cùng Thanhnien365 đi sâu vào tìm hiểu về căn bệnh này nhé.

Trầm cảm sau sinh là gì ?

Theo các giới y khoa tìm hiểu thì Postpartum Depression hay còn có tên thân thuộc là trầm cảm sau sinh. Đây là một rối loạn cảm xúc thường xảy ra ở phụ nữ sau khi họ sinh đẻ. Bệnh lý này là một bệnh nguy hiểm điển hình bởi sự giảm khí sắc kéo dài trong khoảng 1 năm đầu tiên sau sinh. Đặc biệt có thể bạn chưa biết và cần chú ý là chứng trầm cảm sau sinh còn có ảnh hưởng đến nam giới nhưng tỷ lệ ít gặp nên không được đề cập nhiều.

Theo như những con số, có khoảng 10 – 21% phụ nữ sau khi sinh đều mắc phải rối loạn trầm cảm sau sinh. Trong đó chắc chắn sẽ có 15% trường hợp xảy ra trong 3 tháng sau khi sinh nở. Con số còn lại là 15 – 25% xảy ra trong năm đầu tiên. Đây là một con số không quá lớn nhưng cũng đủ để ta đáng chú ý bởi bệnh trầm cảm này còn liên lụy đến tính mạng của cả mẹ và con. Bệnh lý trầm cảm gây ra tình trạng buồn bã, mệt mỏi, thiếu tập trung,… cho bệnh nhân mà còn sinh ra cảm giác chán ghét hoặc thậm chí nguy hiểm hơn là muốn giết cả con mình.

Sự quan tâm là tất cả họ cần

Hãy quan tâm các bà mẹ nhiều hơn

Vì vậy, người thân trong gia đình đều phải có sự quan tâm, chăm sóc đối với phụ nữ sau khi sinh đẻ để phát hiện bệnh sớm và có hướng điều trị phù hợp nếu có. Còn đối với trường hợp nặng, người mẹ phải cần được cách ly ra khỏi con trẻ để tránh tối thiểu đi những tình huống đáng tiếc mà không ai mong muốn. Trầm cảm nói chung và trầm cảm sau sinh nói riêng đều cần đáng được quan tâm. Là bởi chúng có xu hướng tăng lên trong những năm trở lại gần đây. Do đó ngoài sức khỏe quý báu của cả mẹ và bé, gia đình cũng cần quan tâm đến sức khỏe tâm lý của các sản phụ.

Dấu hiệu nhận biết của bệnh

Bệnh lý trầm cảm thực chất được biết đến là một bệnh rối loạn cảm xúc trong người do não bộ bị ức chế, rối loạn. Theo các chuyên gia, nguy cơ mắc bệnh cao hơn thường ở nữ giới (nguy cơ cao gấp 2 lần so với nam giới) nên những biến đổi về sinh hoạt, hormone,… Sau khi sinh có thể khiến bệnh bùng phát.

Dấu hiệu điển hình trầm cảm sau sinh là sắc khí trầm buồn, mệt mỏi, uể oải, thiếu năng lượng…

Còn để nói về chi tiết thì trầm cảm sau khi sinh thường có những triệu chứng biểu hiện sau:

Triệu chứng cảm xúc (cảm xúc bị dồn nén)

Khí sắc trầm lặng, buồn bã, có cảm giác nỗi buồn bị kéo dài, buồn không xác định được nguyên nhân, mức độ buồn chán tăng lên hơn so với bình thường dẫn đến hành vi bạo lực với con trẻ xung quanh hoặc nguy hiểm không kém là tự sát.

  • Trong người cảm thấy tuyệt vọng, chán nản, không muốn làm gì
  • Cơ thể uể oải, mệt mỏi, không có năng lượng làm bất cứ điều gì
  • Luôn suy nghĩ tiêu cực ( ví dụ: xấu xí, bất tài không làm được việc, vô dụng, hèn kém, kém hấp dẫn, có cảm giác hối hận và tội lỗi,…)
  • Hay lo xa, lo lắng quá nhiều, có nhiều luồng suy nghĩ đan xen nhau trong đầu cùng một lúc nhưng đa phần đều mơ hồ, không rõ ràng
  • Sợ hãi, rụt rè và luôn có cảm giác bản thân sẽ làm tổn thương đứa trẻ
  • Sợ bị bỏ rơi, ở 1 mình không có ai. Đôi lúc còn sợ đi ra ngoài

 Hành động của bệnh nhân cần để ý

  • Từng hứng thú với việc mình thích nhưng dần mất. Giảm đi sự yêu thích cũng như hứng thú về việc quan tâm mọi thứ xung quanh – bao gồm những thói quen, món ăn ưa thích, hoạt động trước đây
  • Người luôn cảm giác mệt mỏi, kiệt sực dẫn đến nhanh mệt mỏi sau khi làm việc và không có hứng muốn làm bất cứ hoạt động gì
  • Ăn uống quá mức hoặc ngược lại là chán ăn
  • Không còn có sự quan tâm, chăm sóc cho bản thân
  • Rối loạn phần lớn giấc ngủ (ngày ngủ, đêm thức, ngủ li bì, mất ngủ, thường xuyên ngủ không thẳng giấc,…)
  • Không muốn tiếp xúc với những người xung quanh, ngại gặp mặt

Các luồng suy nghĩ

  • Gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định, ngay cả với những quyết định đơn giản nhất
  • Hay nhầm lẫn, suy giảm trí nhớ
  • Giảm sự tập trung trong việc thường nhày ( chú ý khi làm việc nhà, chăm sóc con cái, học tập và làm việc )
  • Có luồng suy nghĩ hoặc hành vi tự sát cho bản thân
  • Có ý nghĩ sẽ làm tổn thương đứa trẻ và người thân

 Các triệu chứng cũng cần chú ý khác

  • Hay vã mồ hôi
  • Cảm giác hồi hộp
  • Đau đầu vô cớ
  • Đôi lúc không hứng thú tình dục, thậm chí sẽ còn cảm thấy khó chịu khi chồng gần gũi, ôm ấp

Nguyên nhân của căn bệnh trầm cảm sau sinh

Tương tự như các rối loạn trầm cảm ( về mặt tâm thần khác). Trầm cảm sau sinh có rất nhiều nguyên nhân và yếu tố có thể gây trầm cảm sau sinh. Nhưng không phải trường hợp nào ở các ” bà mẹ ” cũng có thể xác định được nguyên nhân cụ thể của bệnh. Nhưng đối với phụ nữ sau thời kỳ sinh đẻ, sự sụt giảm cũng như bất ổn của các hormone là yếu tố chủ yếu cần chú ý.

Một số nguyên nhân, yếu tố được xác định có thể gây ra bệnh trầm cảm sau khi sinh:

Sự thay đổi đột ngột của Hormone

Sau thời kỳ sinh nở của các bà mẹ, sẽ có rất nhiều sự thay đổi. Sau khi ấy, nồng độ hormone progesterone cũng như estrogen kèm theo sẽ sụt giảm một cách đột ngột. Đáng chú ý thêm là sự sụt giảm của hormone trong tuyến giáp ở giai đoạn này. Đây cũng là vấn đề góp phần gây ra chứng trầm cảm cho các bà mẹ.

Trên thực tế, khi các hormone thay đổi sẽ khiến các ” bà mẹ ” thay đổi theo. Sự thay đổi ấy khiến phụ nữ trong thời kỳ mang thai và sau khi sinh cũng trở nên nhạy cảm, dễ cáu gắt, chán nản,… Tuy nhiên, đây không hoàn toàn là nguyên nhân trực tiếp chính gây ra các rối loạn tâm thần ở phụ nữ sau khi sinh. Đi kèm đó rối loạn hormone chỉ được xem là yếu tố phụ đi kèm dẫn đến trầm cảm và các rối loạn cảm xúc.

Sự thay đổi của giấc ngủ

Sự thay đổi của giấc ngủ, thiếu ngủ và trầm cảm là hai chứng bệnh mối tương quan qua lại. Căn bệnh trầm cảm đôi lúc gây ra các triệu chứng làm rối loạn giấc ngủ của các bà mẹ. Ngoài ra, tình trạng mất ngủ kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Đồng thời khiến căn bệnh lại tiến triển nặng hơn.

Mất ngủ là vấn đề liên quan đến sức khỏe thường gặp ở phụ nữ sau khi sinh. Là bởi do có sự tác động rối loạn hormone, rối loạn đồng hồ sinh học của sinh hoạt thường ngày do phải chăm sóc con cái, lo âu, suy nghĩ quá nhiều,… Các nghiên cứu khoa học cũng cho thấy, chất lượng giấc ngủ kém có nguy cơ làm gia tăng chứng mắc các bệnh tâm thần ở người.

Di truyền

Nguy cơ mắc chứng trầm cảm sau sinh được ước tính là cao hơn ở những trường hợp có người thân trong gia đình từng mắc chứng bệnh này. Hoặc người mẹ đã từng có tiền sử bị trầm cảm ở những lần sinh trước.

Thế nên trầm cảm sau sinh là bệnh lý có khả năng di truyền

Theo giới khoa học đánh giá, trầm cảm cũng như các bệnh rối loạn cảm xúc đã được chứng minh là có khả năng di truyền. Các nghiên cứu thực tế được thực hiện cho thấy sự di truyền ấy. Chính những cơ chế bệnh sinh của chứng bệnh trầm cảm có sự tham gia của một số Gen. Nên kết luận đưa ra là, sản phụ có mẹ, chị/ em gái từng bị trầm cảm sau sinh cần chủ động tầm kiểm soát để kịp thời phát hiện cũng như can thiệp điều trị dứt điểm.

Sang chấn tâm lý

Sang chấn tâm lý là nguyên nhân phổ biến gây trầm cảm sau sinh bên cạnh rối loạn hormone. Về nguyên do này, tâm lý bị kích động có thể bắt nguồn từ:

  • Mâu thuẫn trong gia đình như quan hệ vợ chồng, các mối quan hệ xung quanh
  • Sinh đẻ khó khăn ở người mẹ. Em bé sinh ra mắc bệnh bẩm sinh, nan y hoặc con chết sau khi sinh ra
  • Lo lắng, suy nghĩ quá mức về việc chăm sóc con cái. Thường gặp ở người mang thai khi tuổi còn nhỏ, lần đầu tiên làm mẹ,…
  • Tự thân một mình chăm sóc con cái, không nhận được sự hỗ trợ từ bạn đời và người thân
  • Thiếu sự quan tâm, không có người động viên để sẻ chia. Ở nam giới cũng có thể bị trầm cảm sau khi sinh do người vợ quá chú tâm đến con trẻ mà không quan tâm đến mình
  • Sự mang thai ngoài kế hoạch, khôgn theo ý muốn. Hay không hề biết bản thân mang thai cho đến khi sinh nở, con ngoài giá thú
  • Không được nhìn mặt và chăm sóc con. Trường hợp này hay xảy ra ở mang thai hộ hoặc do bị ép buộc phải rời xa con do nhiều nguyên nhân khác
  • Lo lắng về vấn đề tài chính của gia đình mình. Sợ con cái ảnh hưởng đến công việc hiện tại

Những yếu tố nguy cơ khác

Ngoài ra, nguy cơ bị trầm cảm sau sinh cũng có thể tăng lên khi có những yếu tố ngoài :

Nghiện rượu bia làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh

  • Đã từng có tiền sử trầm cảm từ trước
  • Tiền sử rối loạn lo âu
  • Xuất hiện tiền sử rối loạn lưỡng cực. Đặc biệt là type 2 (thể bệnh đặc trưng bởi giai đoạn trầm cảm nhiều hơn hưng cảm)
  • Gần ngày sinh lại phải đối mặt với những biến cố xảy ra. Ví dụ như mất việc làm, gia đình phá sản, mất người thân, bạo hành gia đình,…
  • Đã từng có lạm dụng ma túy và nghiện rượu

Căn bệnh trầm cảm sau sinh gây nguy hiểm như thế nào

Trầm cảm sau sinh không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến bản thân người mẹ mà còn tác động đến con trẻ. Ngoài ra còn ảnh hưởng đến bạn đời và người thân xung quanh trong gia đình. Hơn hết ở nước ta, trầm cảm và các rối loạn tâm thần chưa thực sự nhận được sự quan tâm. Chính vì thế, có rất nhiều trường hợp bạn đời cũng như gia đình chồng không phát hiện sớm về chứng trầm cảm sau sinh. Ngược lại còn có những phản ứng tiêu cực về suy nghĩ, cảm xúc cũng như hành động của người mẹ. Chính những tình trạng phổ biến này khiến cho chứng trầm cảm tiến triển nặng đã dẫn đến nhiều tình huống đáng tiếc.

Nếu căn bệnh trầm cảm sau sinh cần được phát hiện và trị dứt điểm. Nếu không có thể dẫn đến hàng loạt các biến chứng nặng nề như

Biến chứng kéo theo

  • Trầm cảm kéo dài khiến chất lượng cuộc sống của người mẹ đi xuống. Một số trường hợp đáng tiếc còn có là những hành vi mất kiểm soát, xúc phạm đến người xung quanh
  • Khiến người mẹ mất sữa, tăng nguy cơ mắc thêm các bệnh lý tiêu hóa, tim mạch
  • Không có sự quan tâm con cái. Nhiều lúc thậm chí là hành hạ, mặc kệ, có suy nghĩ hoặc hành vi giết con
  • Một số trường hợp còn có thể thực hiện hành vi tự sát. Và giết hại những người xung quanh, thân trong gia đình
  • Trẻ nhỏ có mẹ mắc chứng trầm cảm cũng sẽ phải đối mặt với ảnh hưởng chỉ số IQ thấp. Kỹ năng học hỏi khó phát triển, gặp khó khăn trong quá trình học tập. Ngoài ra, cảm xúc kèm theo là hành vi bất thường, khó khăn trong các mối quan hệ xã hội. Khiến có nguy cơ mắc chứng tự kỷ ở trẻ, lòng tự tin thấp, thụ động. Còn khiến trẻ dễ lo âu và luôn sợ hãi

Ngoài những ảnh hưởng trên của người mẹ cho con trẻ. Chứng trầm cảm sau sinh còn tác động đến bạn đời và người thân trong gia đình. Nói chung, nếu không thăm khám và điều trị sớm, bản thân người bệnh sẽ gây gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Phương pháp nào điều trị trầm cảm sau sinh ?

Tương tự như bệnh lý trầm cảm, trầm cảm sau sinh được chẩn đoán chủ yếu qua biểu hiện lâm sàng. Bao gồm 3 triệu chứng đặc trưng và những triệu chứng phổ biển của trầm cảm. Dựa vào các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ cũng có thể dễ dàng đánh giá được mức độ của rối loạn trầm cảm ở từng bệnh nhân.

Để điều trị trầm cảm sau khi sinh thì chủ yếu là sử dụng thuốc, trị liệu tâm lý kèm theo sự hỗ trợ, quan tâm của những người xung quanh. Nếu thăm khám và điều trị kịp thời, tình trạng sẽ cải thiện đáng kể.

Dưới đây sẽ là các phương pháp điều trị trầm cảm sau sinh được áp dụng phổ biến hiện nay.

Sự hỗ trợ từ người thân

Sự hỗ trợ từ người thân có vai trò rất quan trọng trong quá trình điều trị trầm cảm sau sinh ở cả phụ nữ và nam giới. Lý do là vì đây chỉ là giai đoạn tạm thời và người mẹ có thể hồi phục nhanh chóng nếu được nhận được sự quan tâm từ những người xung quanh mình.

Các biện pháp người thân cần thực hiện thường xuyên để hỗ trợ người mẹ vượt qua chứng trầm cảm sau sinh:

  • Khuyến khích và chủ động đưa người bệnh đến thăm khám ngay khi nhận thấy các triệu chứng như trên. Nếu nhận thấy đơn thuốc không có hiệu quả. Nên động viên người bệnh nhanh chóng quay trở lại phòng khám/ bệnh viện.
  • Thường xuyên có sự động viên, chia sẻ với người bệnh. Nhưng cũng cần tránh tình trạng đối xử quá đặc biệt khiến bệnh nhân cảm thấy ngại ngùng, tội lỗi, bi quan hoặc cảm giác vô dụng và bất tài ở bản thân
  • Có sự hỗ trợ người mẹ trong việc chăm sóc con cái. Đồng thời hãy khuyến khích phụ nữ sau sinh dành thời gian nghỉ ngơi và chăm sóc bản thân.
  • Để tránh những tình huống đáng tiếc, phải đảm bảo luôn có người thân bên cạnh mẹ và bé trong thời gian điều trị.

Sử dụng thuốc uống

Uống thuốc đặc trị là một trong những phương pháp trị trầm cảm sau sinh được áp dụng phổ biến. Tuy nhiên khác với người ở thể trạng bình thường, phụ nữ mang thai có thể gặp một số tác dụng phụ khi dùng thuốc. Chủ yếu là do thuốc bài tiết qua sữa mẹ. Vì lý do ấy, bác sĩ sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng giữa rủi ro và lợi ích trước khi chỉ định thuốc ở bệnh nhân. Trong một số trường hợp cần thiết, bệnh nhân cần ngưng cho trẻ bú trong thời gian điều trị.

Uống thuốc có thể cải thiện các triệu chứng của trầm cảm sau sinh

Chú ý các loại thuốc được dùng trong điều trị trầm cảm sau sinh, bao gồm:

  • Thuốc chống trầm cảm nhóm benzodiazepin thường (Sertraline, Paroxetine, Venlafaxine, Mirtazapine,…)
  • Thuốc bình thần ( Bromazepam, Clonazepam)

Đi trị liệu tâm lý

Trị liệu tâm lý cũng là phương pháp được nhiều chuyên gia, bác sĩ chuyên khoa khuyến khích sử dụng. Không chỉ trong tất cả các trường hợp điều trị chứng trầm cảm sau sinh. Ở thời gian đầu của buổi trị liệu, đa phần các bệnh nhân đều gặp khó khăn trong việc chia sẻ vấn đề của bản thân. Bởi sự ảnh hưởng từ sâu trong tâm lý. Song nếu đi trị liệu tích cực, về lâu dài người bệnh được chuyên gia tâm lý định hướng đúng tư duy, nhìn nhận vấn đề khách quan và sẽ mở lòng hơn. Việc này giúp cải thiện với suy nghĩ tích cực để quyết tâm tìm lại sự vui vẻ, hạnh phúc trong cuộc sống.

Ưu điểm của phương pháp

Các bác sĩ, chuyên gia khuyên dùng là bởi phương pháp này hoàn toàn không có tác dụng phụ. Đồng thời sẽ còn tác động tích cực đến tư duy, suy nghĩ, hành động của người bệnh trầm cảm sau sinh. Và từ đó, chuyên gia tâm lý dễ dàng giúp họ có nhận thức mới mẻ, thay đổi hành vi lệch lạc…

Nên tin tưởng ở các trung tâm Tâm lý trị liệu tại Việt Nam mà có từ thời điểm thành lập đến nay luôn được đánh giá là cơ sở uy tín và tiên phong trong lĩnh vực trị liệu các bệnh về tâm lý. Nên chọn trung tâm có sự đầu tư về cơ sở vật chất và nguồn lực nhân sự hùng mạnh.

Hãy cân nhắc và lựa chọn những trung tâm

  • Có lộ trình trị liệu được nghiên cứu khoa học. Điều này giúp bệnh nhân loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực, có niềm tin hơn về bản thân.
  • Tuỳ vào từng tình trạng, mức độ khác nhau của người bệnh để chữa trị. Các chuyên gia tâm lý sẽ xây dựng lộ trình điều trị phù hợp nhất. Việc này nhằm giải quyết triệt để vấn đề tâm lý mà bệnh nhân gặp phải
  • Giúp bệnh nhân ổn định bản thân. Biết cách điều hòa cảm xúc, tinh thần và học cách kết nối với những người xung quanh.
  • Bảo mật thông tin khách hàng tuyệt đối.
  • Đặc biệt, tin tưởng trung tâm đồng hành cùng với bệnh nhân cả trong và sau khi trị liệu

Nguồn: syt.bacgiang.gov.vn

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Bài đặc sắc